“Φεύγοντας από το Keith, ο σιδηρόδρομος ακολουθεί την πορεία του μέσα από μια όμορφη γεμάτη λόφους ύπαιθρο, ντυμένη με πλούσιο και ποικίλο φύλλωμα, διερχόμενος από ορεινά ρυάκια, των οποίων τα νερά τρέχουν με έντονη ορμή, για να ενωθούν στο μεγαλύτερο ποτάμι. Στον δρόμο μας περάσαμε τη Lochpark, μια μικρή αλλά βαθιά λίμνη, που περιβάλλεται από δύο σχεδόν κάθετους λόφους. Αυτή η λίμνη είναι υπεύθυνη για το αεράκι της κοιλάδας Isla και ο σιδηρόδρομος κινείται για ένα μίλι κατά μήκος της όχθης της. Όταν φτάσαμε στο σταθμό Dufftown, πληροφορηθήκαμε ότι το χωριό και το αποστακτήριο απέχουν αρκετά μακριά, οπότε μισθώσαμε το μοναδικό όχημα, ένα παλαιομοδίτικο μηχάνημα, ανεπαρκές σε καύσιμα και απαιτώντας ξαναγέμισμα σε πολλά μέρη. Το άλογο όμως ήταν πολύ καλό και σε λιγότερο από μισή ώρα βρισκόμασταν στον προορισμό μας, με ένα υποφερτό ταρακούνημα”.
Έτσι ξεκινάει τη διήγησή του, για την επίσκεψη στο Mortlach ο Alfred Barnard, στο βικτωριανό του σύγγραμμα The Whisky Distilleries of the United Kingdom. Εκδόθηκε το 1887 και περιλαμβάνει πληροφορίες, ταξιδιωτικές περιγραφές και γκραβούρες από τις επισκέψεις του σε 162 αποστακτήρια. Όπως αναφέρει σε άλλο σημείο “Το Mortlach Distillery χτίστηκε το έτος 1823 και αποτελείται από ένα ακανόνιστο σωρό κτιρίων δεξιά και αριστερά της κύριας πύλης. Οι Αποθήκες Κριθαριού έχουν 360 πόδια μήκος (ΣΗΜ: περίπου 110 μέτρα) και τα Κτίρια Βυνοποίησης 300 πόδια (ΣΗΜ: περίπου 90 μέτρα), με την Κάμινο να έχει μεταλλικές πλάκες για πάτωμα και που μόνο τύρφη χρησιμοποιείται για την ξήρανση της βύνης (ΣΗΜ: δεν χρησιμοποιείται στις μέρες μας). Στη μία πλευρά του περιβόλου βρίσκεται το Κτίριο Αλέσματος, το οποίο περιέχει ένα ζευγάρι μεταλλικών κυλίνδρων και δίπλα του το Δωμάτιο Χυλοποίησης, πάνω από το οποίο είναι το πατάρι με το αλεσμένο σιτηρό. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η Αίθουσα της Απόσταξης και περιέχει αρκετούς Άμβυκες. Υπάρχει μια σειρά από πέντε αποθήκες, που περιέχουν 2.000 βαρέλια whisky κατά την επίσκεψή μας. Το νερό που χρησιμοποιείται στην απόσταξη προέρχεται από τους λόφους Conval και τη φημισμένη πηγή Priest και είναι άριστης ποιότητας. Αυτό που χρησιμοποιήσαμε για το όχημά μας, προέρχεται από την ίδια πηγή”.
Η ιστορια
Το Mortlach είναι το πρώτο νόμιμο αποστακτήριο στο Dufftown και χτίστηκε γύρω από ένα πηγάδι, που χρησιμοποιούνταν έως τότε για παράνομη παραγωγή whisky. Πήρε το όνομά του από μια παλιά εκκλησία και ένα ομώνυμο παλιό χωριό. Με το νέο Νόμο Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης του 1823 (Excise Act), ο James Findlater αποφάσισε να επενδύσει στη νέα και νόμιμη εποχή του whisky που ξεκινούσε. Αμέσως προστέθηκαν 2 ακόμα συμπαίκτες οι Alexander Gordon και James Macintosh, χωρίς όμως τα αναμενώμενα αποτελέσματα, οπότε πωλήθηκε στον John Robertson το 1831, για 270 λίρες! Το 1837, το αποστακτήριο πωλείται στους James και John Grant, τους ιδιοκτήτες του Glen Grant, οι οποίοι μεταφέρουν όλο τον εξοπλισμό και τα μηχανήματα, στις νέες εγκαταστάσεις τους στο Rothes. Η σιταποθήκη χρησιμοποιήθηκε για ένα διάστημα μάλιστα ως εκκλησία! Tο 1842 θα αγοραστεί από τον John Gordon και αφού το χρησιμοποίησε πρώτα ως ζυθοποιείο, αγοράζει ολοκαίνουργιο εξοπλισμό και ξεκινάει ξανά την παραγωγή whisky το 1852. Πουλάει το ουίσκι του σε εμπόρους, κυρίως στο Λιθ και τη Γλασκώβη, ενώ παράγει και μια δική του εμφιάλωση με το ευφάνταστο όνομα «The Real John Gordon». Το 1853 όμως είναι η χρονιά που θα αλλάξει την ιστορία του Mortlach.
Ο George Cowie, επιθεωρητής σιδηροδρόμων και μετέπειτα δήμαρχος του Dufftown, μπαίνει συνέταιρος στο αποστακτήριο και από το 1867, μετά το θάνατο του Gordon θα είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης. Οι οργανωτικές του ικανότητες, οι γνώσεις μηχανικής και η αποφασιστικότητά του, θα ανεβάσουν τη δημοτικότητα του Mortlach και θα το φτάσουν στις αγορές της Αμερικής, της Ινδίας, της Κίνας και της Αυστραλίας. Ο κύριος λόγος όμως της ιστορικής καμπής που ανέφερα, είναι η ενασχόληση του γιου του, Dr. Alexander Cowie με το αποστακτήριο, από το 1896, όταν και επέστρεψε από το Hong Kong, όπου υπηρετούσε ως στρατιωτικός γιατρός. Θα αυξήσει τους άμβυκες από 4 σε 6, με 2 επιπλέον μεγαλύτερους από τους προηγούμενους (και συνολικά όλοι διαφορετικοί σε μέγεθος), διπλασιάζοντας την παραγωγή και δημιουργώντας μια ασυνήθιστη διαδικασία απόσταξης, μερικώς τριπλή, την επονομαζόμενη 2.81 ή “The Way”, με μια πολύπλοκη συνδεσμολογία σωλήνων, όπου μετακινείται το νεοπαραγώμενο spirit. Θα δημιουργηθεί επί των ημερών του μια σιδηροδρομική παράκαμψη, που συνέδεσε το αποστακτήριο με τον κεντρικό σταθμό του Dufftown. Προστέθηκαν ηλεκτρικά φώτα, καθώς και ένας υδραυλικός ανελκυστήρας στις αποθήκες, που χρησιμοποιήθηκε για την ανύψωση των βαρελιών και φορτίων στους πάνω ορόφους.
Στα επόμενα 30 χρόνια η φήμη του Mortlach θα εκτιναχθεί στα ύψη ως ένα top class whisky για τους blenders. Ο Alexander Cowie αποτελεί μια ηγετική φυσιογνωμία στην ιστορία του σκωτσέζικου whisky. Πούλησε το αποστακτήριο στην John Walker & Sons το 1923, ενώ ο ίδιος απεβίωσε το 1940. Το Mortlach έμεινε σιωπηλό μόνο το 1944, ενώ είναι κύριο συστατικό στο blend του Johnnie Walker Black Label. H τεράστια ζήτηση των blenders γι’ αυτό το πλούσιο και πολύτιμο malt, δεν επέτρεπε να κυκλοφορήσει ως singe malt, παρά μόνο κάποιες ανεξάρτητες εμφιαλώσεις και ελάχιστες επίσημες (όπως το θρυλικό 16 ετών Flora and Fauna). Από το 2014 όμως, αυτό άλλαξε, αφού η Diageo αποφάσισε να κυκλοφορήσει 4 βασικές εμφιαλώσεις (Rare Old, Special Strength, 18 Years Old, 25 Years Old) και το 2018 μια νέα σειρά (12 Years Old – The Wee Witchie, 16 Years Old – Distillers Dram, 20 Years Old – Cowie’s Blue Seal).
Ο ευκολότερος τρόπος να καταλάβει κάποιος τη 2.81 διαδικασία απόσταξης, είναι να φανταστεί ότι το Mortlach λειτουργεί σαν να έχει δύο ξεχωριστά δωμάτια απόσταξης. Το wash (το προϊόν της ζύμωσης) χωρίζεται μεταξύ των τριών Wash Stills. Ο Νο 3 Wash Still λειτουργεί παράλληλα με τον Νο 3 Spirit Still, με την κανονική διαδικασία της διπλής απόσταξης. Τα low wines από τους Wash Stills No 1 και No 2, ωστόσο, χωρίζονται σε δύο μέρη. Το πρώτο 80% της παραγωγής τροφοδοτεί τον Spirit Still Νο 2. Το υπόλοιπο 20% (weak feints) θα οδηγηθεί στον μικρότερο Spirit Still, τον No 1, γνωστό με το χαϊδευτικό όνομα «The Wee Witchie». Αυτό αποστάζεται 3 φορές, αλλά στην τρίτη φορά συλλέγεται μόνο η καρδιά. Αυτό, προστίθεται στη νέα παραγωγή του Νο 3 και αποτελούν μαζί το new make spirit. Η Wee Witchie είναι κυρίως υπεύθυνη για τα χαρακτηριστικά ζωικά στοιχεία που συναντούμε στο Mortlach, μαζί βεβαία με την όλη διαδικασία απόσταξης, που γίνεται σχετικά γρήγορα. Αυτή η μικρότερη επίδραση του χαλκού στο οινόπνευμα, προσδίδει τέτοια γευστικά χαρακτηριστικά στο απόσταγματα.
Αυτή τη μοναδική και πλούσια γεύση, τη συνδιάσαμε με επιλεγμένα πιάτα στο Mortlach Christmas Dinner του The Tasters Club και είναι κάτι που προτείνω ανεπιφύλακτα να το δοκιμάσετε. Θα σας αποχαιρετήσω πίνοντας ένα ακόμα dram Mortlach και θα μεταφερθώ νοερά στην υπέροχη εξοχή του Dufftown, μέσα από τις λυρικές αράδες του Alfred Barnard για τη γη του The Beast of Dufftown. “Το Dufftown είναι ένα γραφικό χωριό, στο όριο του να είναι πόλη και βρίσκεται κοντά στην εκκλησία Mortlach. Το χωριό ακουμπάει στο βουνό Ben Rinnes, ενώ υπάρχουν δύο όμορφες κοιλάδες στην περιοχή, η Glenfiddich και η Dullan. Η πρώτη είναι μία από τις ωραιότερες κοιλάδες στη Σκωτία, και η δεύτερη περιέχει μερικά υπέροχα τοπία, συμπεριλαμβανομένης της “Καρέκλας του Γίγαντα” στον ποταμό Dullan, με τον όμορφο μικρό καταρράκτη που ονομάζεται “Ποδιά του Λιναριού” και περιβάλλεται από μια κουρτίνα κυματιστού φυλλώματος. Στα νότια του χωριού βρίσκονται ο λόφος Coryhabbie και το Cook’s Cairn, των οποίων οι κορυφές κοιτάζουν προς τα κάτω στην κοιλάδα Glenlivet”.
ΠΗΓΗ:www.thelikker.com
